Blog

ANNE SÜTÜ

ANNE SÜTÜ

Anne sütü; yenidoğanda optimum büyüme ve gelişme için gerekli olan tüm sıvı, enerji ve besin ögelerini içeren, biyoyararlılığı yüksek, sindirimi kolay doğal bir besindir.

Anne sütünün Bileşimi

Doğumdan sonraki ortalama ilk 5 günde salgılanan süte “kolostrum” denilir. 6-15 günler arasında “geçiş sütü”, 15. günden çocuk sütten kesilene dek ise “olgun süt” salgılanır. Kolostrum olgun süte göre daha az yağ ve karbonhidrat, daha fazla protein, sodyum, potasyum ve klorür içerir. İmmunoglobulinA, laktoferrin ve akyuvardan zengindir. Fakat preterm doğum yapan annenin sütünün protein, yağ ve sodyum içeriği ilk haftalarda term anne sütünden daha yüksektir. İlerleyen haftalarda aradaki fark ortadan kalmaktadır.

Kolostrum: Kolos­trumda, olgun (mature) süte oranla daha fazla bulunan antienfektif öğe­ler, A vitamini, sodyum ve çinko bebeği ilk birkaç gün içerisinde enfek­siyonlardan korumaktadır. Kolostrum, bebeğin gastrointestinal sistemini immünoglobülinler ile mukozal bir tabaka oluşturarak kaplar ve böylece yenidoğan bebeği dış ortamdan gelecek patojen mikroorganizmalara kar­şı korur.

Anne sütündeki besin ögelerinin miktarı; laktasyon süresince bireyler arasındaki biyokimyasal farklılıkla­ra, alınan diyetin içeriğine, laktasyon dönemlerine ve emzirme zamanının uzunluğuna göre değişebildiği için anne sütünün makro ve mikronutrientlerinin(besin öğelerinin) miktarları oldukça geniştir.

Anne Sütünün Enerji ve Besin Öğeleri

100 ml anne sütü yaklaşık 69 kaloridir.

• Karbonhidrat; 7.2 g
• Protein; 1.3
• Yağ; 4.1

Anne sütünün enerjisine katkısı olan temel besin ögeleri yağlar ve kar­bonhidratlardır (laktoz).Yağlar, anne sütü enerjisinin %50’sinden fazlasını, karbonhidratlar ise %38’ini karşılamaktadır.

Anne sütünde bulunan proteinler kazein ve whey proteinleri olup, ka­zein/whey proteinleri oranı 40/60 ‘dır. Bu oran anne sütü proteinin sindiri­lebilirliği ve emiliminin yüksek olmasına ve vücut proteinlerine dönüşme oranının (Net Protein Kullanımı (NPU) %100) yüksek olmasına neden olur.İnek sütü whey proteinlerinin önemli bir kısmını oluşturan ve allerjen olan β-laktoglobulin anne sütünde bulun­maz. Anne sütünde bulunan total proteinlerin %10-25’ini oluşturan Laktoferrin, demir bağlayıcı özelliği olan bir proteindir ve be­bekleri gastrointestinal enfeksiyonlardan, bakteri­ostatik etkisiyle korur . Aynı zamanda anne sütün­deki demirin biyoyararlılığını artırır.

Bebekler için anne sütü EPA (eicosapentaenoik asit), DHA (dakosa­hekzaenoik asit), LA (linoleik asit), LNA (linolenik asit) gibi elzem yağ asit­lerini yeterli düzeyde içermektedir.

Eğer bebek yeteri kadar anne sütü alıyorsa, vitamin gereksinmesinin çoğu karşılanabilmektedir.Anne sütünde bulunan eser elementler: demir, bakır, çinko, magnezyum, krom ve selen­yumdur. Bu elementlerin sütteki miktarı laktasyon süresine göre değişiklik göstermektedir.

Anne Sütünün Üstünlükleri

Anne sütündeki proteinlerin % 60-80’i biyolo­jik değeri ve kullanımı yüksek olan whey proteinidir. Anne sütü proteinlerinin vücut proteinlerine dönüşüm oranı %100 (NPU)’dür. Bu özelliğe sahip başka bir besinin olmaması, anne sütünü eşsiz yapmaktadır.

Anne sütünün probiyotik özelliklere sahip olması, bileşiminde bulu­nan laktobasillus bifidusun etkisi ile süt çocuğunu E.koli gibi enfeksiyonlardan korur.

Anne sütünde yağların sindirim ve emili­minde yer alan 20’den fazla enzim bulunmaktadır.

Anne sütünün yağ miktarının emzirmenin sonuna doğru artması doy­gunluk yaratmakta, bebeğin daha fazla besin tüketmesine engel olarak obezite gelişimi önlenmektedir. Bu nedenle anne sütü ile beslenenlerde obezite oranı daha azdır.

Anne sütündeki elzem yağ asitleri miktarı inek sütündekinden beş kat daha fazladır. EPA ve DHA içerir, n6/n3 oranı dengelidir.

İnek sütündeki demirin % 5-10’u emilirken anne sütünde bu oran % 50-60 olup demirin biyoyararlılığı yüksektir.

İnek sütü ile beslenen bebeklerde diş çürüğü sayısı anne sütü ile beslenenlere göre daha fazladır.

Uzm. Dyt. Ayşenur FİŞEK

KAYNAK

Yard.Doç.Dr. Gülhan Samur, Anne Sütü Hacettepe Üniversitesi- Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Şubat- 2008 ANKARA

İnce Z. Temel Yenidoğan Sağlığında Anne Sütünün Önemi ve Emzirme. Ankara, Baran Ofset, 2005: 37-9.

Coşkun T. Anne Sütü İle Beslenmenin Yararları. Katkı Pediatri Dergisi 2003;25(2):199-200.