VÜCUT TİPİNE GÖRE ZAYIFLAMA TEKNİKLERİ
VÜCUT TİPİNE GÖRE ZAYIFLAMA TEKNİKLERİ
Son yıllarda araştırmacılar vücuttaki toplam yağ miktarından çok, yağın vücutta bulunduğu bölge ve dağılımı üzerinde durmaktadırlar. Çünkü vücuttaki yağın bulunduğu bölge ve dağılımı, hastalıkların morbidite ve mortalitesi ile ilişkilendirilmektedir. Bölgesel yağ dağılımı ise genetik olarak erkek ve kadınlarda farklılık göstermektedir.
Şişmanlık; anatomik, etiyolojik ve fizyolojik olarak çeşitli sınıflara ayrılır.
- Anatomik olarak, Ektomorf (yağsız ve çelimsiz), Mezomorf (yağsız, kaslı), Endomorf (kuvvetsiz ve yuvarlak)
- Cinsiyete veya yağ dağılımına göre android (elma tipi) ve jinoid (armut tipi)
- Etiyolojik olarak, eksojen (aşırı beslenmeden) ve endojen (doğuştan),
- Fizyolojik olarak ise, hipertrofik (yağ hücresinin hacmi büyük) ve hiperplastik (yağ hücresinin sayısı fazla) şeklinde sınıflandırılmaktadır.
Cinsiyete ve vücuttaki yağ birikimine göre obezite iki tipe ayrılmaktadır: Jinoid tip ve Android tiptir .Fransız hekim Jean Vague, 1947’de ‘bedenin şişmanlığından çok yağın bedendeki dağılımı önemlidir’ demiş ve ‘Android’ ve ‘Jinoid’ tip obeziteyi tanımlamıştır. Vague’ye göre Android yani elma tipi obezitede abdominal yağ birikimi fazladır ve süreğen hastalıklarla daha ilişkilidir. Jinoid tip yani armut tipi obezitede ise kalçada yağ birikimi fazladır ve süreğen hastalıklarla daha az ilişkilidir (Altundağ, Ö, 2016). Bu durumun önemi 1980’li yıllarda anlaşılmış ve android tip obezitenin diyabet ve kardiyovasküler hastalıklarla ilişkisi tartışılmaya başlanmıştır. Abdominal yağlanmanın insülin direncini tetiklediğinin saptanmasından sonra, bu durumun değerlendirilmesi için bel/kalça gündeme gelmiştir.
Jinoid tip (Armut tipi): Yağlar bedenin alt bölümlerinde, basen ve kalça çevresinde toplanmaktadır. Armut tipi daha çok kadınlarda görülmektedir. Armut tipi vücut şeklinde vücudun üst kısmı dardır, vücut basen ve kalçaya doğru genişler. Kalçanın yanı sıra kol ve sırt bölgesinde de az miktarda yağlanma görülebilir. Bu vücut tipine sahip olan kişiler kilo aldıkça bel ve bel çevresi daha zayıf kalırken, yağlar basen ve kalça çevresinde birikir.Bu tip vücuda sahip insanların kilo vermesi biraz daha zordur. Armut tipi vücuda sahip olmanın sebebi ise östrojen miktarının baskın olmasıdır.
Android tip (Elma tipi): Elma tipi vücutta kilolar göbek çevresinde toplanır, kalça ve bacaklar göbeğe göre daha incedir. Aslında bu elma tipi vücut şekli metabolizma hastalıkları için risklidir. Çünkü kişi kilo aldıkça göbek çevresi yağlanmaya başlar. Neredeyse bütün organlarımız da bu bölgede bulunduğu için organ yağlanmaları en çok elma tipi vücutta görülür. Kadınlarda bel çevresinin 88 cm'yi, erkeklerde ise bel çevresinin 102 cm'yi geçmesi sonucu ortaya tip 2 diyabet ve insülin direnci düşmesi gibi hastalıklar çıkabilir. Elma vücut tipinde kilo vermek için en önemli nokta; kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulmasıdır.
PEKİ GERÇEKTEN BİREYİN VÜCUT TİPİNE UYGUN BİR ZAYIFLAMA TEKNİĞİ VAR MIDIR?
Sağlıklı kilo vermek için uzun vadede sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları kazanmak önemlidir. Düşük enerjili beslenme programları ile hızlı kilo kayıpları mümkün olabilmektedir ancak unutmamak gerekir ki bunun sağlık açısından birçok sakıncaları vardır. Her şeyden önce hızlı kilo kayıpları, vücuttan yağ dokusundan daha çok yağsız doku dediğimiz kas dokusunun kaybına neden olmaktadır. Bu da kişiler kilo verirken istenmeyen bir durumdur. Çünkü etkili kilo kaybı ancak yağ dokusu azalmasıyla sağlanabilir. Daha çok yağ dokusunun kaybedilebilmesi için de bazal metabolizma düzeyinin altında olmayan enerjiyi alarak kilo kayıplarının sağlanması gerekmektedir. Aksi halde bununla beraber, hızlı kilo kaybeden bireyler daha sonra hızlı bir şekilde kaybettikleri kiloları geri alırlar. Çünkü vücut düşük enerjiye adapte olduğundan, birey biraz fazla yemeye başladığında kilo almaya eğilimi artar. Ve unutmayın ki vücudunuzda hangi bölgede yağ kütlesi daha fazla ise, siz doğru beslenme alışkanlıklarına uymaya başladığınızda, bu kilo verme sürecinde yağ kaybı yaşadığınızda zaten o bölgedeki yağ dokunun azaldığını göreceksiniz. Göbek eriten diyet, basen eriten diyet, yanak küçülten diyet vb. diyet modelleri bulunmamaktadır. Siz yaşantınıza en uygun ve sürdürülebilir diyet modellerini seçerek başarıya ulaşabilirsiniz. Sağlıkla kalın..
Uzm. Dyt. Ayşenur Fişek
KAYNAKLAR
- Özer MK. Kinantropometri Sporda Morfolojik Planlama, 2. Baskı. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım 2009: 2, 47, 62-6, 73-5, 99, 102, 103.
- Ferreira JA, Fernandes FJ. Somatotype and body composition of elite brazilian gymnasts. Science of Gymnastics Journal 2015, 7: 45-53.
- Ferreira JA, Fernandes FJ. Somatotype and body composition of elite brazilian gymnasts. Science of Gymnastics Journal 2015, 7: 45-53.