TATLI KRİZLERİ
TATLI KRİZLERİNİN NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI
Tatlı yemeyi sevmek ve arada sırada yemekle, bağımlı olmak arasında büyük bir fark vardır. Her şeyde olduğu gibi aradaki dengeyi sağlamak, doğru tercihi yapmak, miktarına ve sıklığına dikkat etmek çok önemlidir. Canınız sürekli tatlı istiyorsa, her yemekten sonra eliniz tatlı bir şeylere gidiyorsa ve özellikle geceleri uykudan tatlı isteği ile uyanıyorsanız altında başka sebepler de olabilir. Bir endokrinolog ve metabolizma hastalıkları uzmanına danışmanızda fayda vardır. Eğer tatlı isteğinizin altında yatan farklı metabolik bir sorun yoksa tatlı yemeyi sadece bir alışkanlık haline getirmiş olabilirsiniz. Veya psikolojik olarak tatlı tüketmek sizi daha mutlu ediyordur.
Şeker dediğimiz şey sadece beyaz küp/toz şekerde veya tatlılarda olmuyor. Meyve suları, gazlı içecekler, ekmek, pilav, patates, paketlenmiş ürünler vs her ne kadar tatlı kategorisine girmese de bunun gibi pek çok ürün aslında şeker içeriyor. Etiketinde şeker, mısır şurubu, glikoz şurubu veya glukoz, fruktoz, sukroz gibi besin maddeleri yazan ürünlerden uzak durmalıyız.
Peki bu denli tatlı isteğinin nedenleri neler olabilir?
Bazı vitamin ve mineral yetersizlikleri yaşıyor olabilirsiniz: Demir gibi bazı minerallerin yetersizliğinde kişilerin daha sık tatlı krizleri yaşadıkları bilinir. Vücut yetersiz alınan vitamin ve/veya mineralin intikamını tatlı isteyerek alır.
Duygudurumunuz: Üzüntü, mutsuzluk, stres, depresyon gibi sebepler tatlı isteğinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bazı bireyler mutlu olduğunda bu istek daha çok artabilir. Bu noktada günlük stresinizi ve neden olan faktörleri tespit edip bunları kontrol edebilmeye çalışmalısınız.
PMS (Adet öncesi sendromu): Adet dönemleri öncesinde aşırı duyarlılık göstermek olarak tanımlanabilecek bu durumda, kadınların aşırı tatlı ihtiyacı duydukları bilinir.
Polikistik Over Sendromu (PCOS): Polikistik over hastalığı olan kadınların birçoğunda aynı zamanda insülin direnci de bulunabilmektedir. PCOS’u olan kadınların tatlı krizlerini diğer kadınlara göre çok daha sık yaşadıkları bilinmektedir. Kilo vermekte zorlanan PCOS’lu kadınların bu durumu aşabilmeleri için gerekli tedavi planını düzenlenmeli ve diyetisyenleri ile sağlıklı kiloya inip bu kiloyu korumaları ve düzenli egzersiz yapmaları gerekmektedir.
Ve benzeri birçok faktör tatlı krizlerine neden olmaktadır. Gelelim bazı çözüm önerilerine..
- Proteinli besinler hem uzun süre tok tutar hem de kan şekerinizi dengeler. Proteini yüksek bir öğün yediğinizde şeker emilimi yavaşlar ve insülin seviyesindeki hızlı iniş-çıkışlar azalır. Bu da tatlı krizini önler.
- Şekersiz fakat şeker tadı olan aromalı sakızlardan çiğnemek tatlı ihtiyacınızı azaltabilir.
- Canınız tatlı istediğinde taze veya kuru meyveler ile bu ihtiyacınızı bastırabilirsiniz. İş yerinizde, arabanızda, çantanızda veya mutfağınızda yüksek kalorili şekerli atıştırmalıklar yerine kuru kayısı, kuru incir, hurma, kuru erik gibi tatlı ama sağlıklı atıştırmalıklar bulundurun.
- Şekerli gofretler yerine yoğun kakaolu bitter çikolataları, hamur tatlıları yerine meyveli ve sütlü tatlıları tercih edin. En azından bunu düşük kalorili ve besleyici seçenekle yapmış olursunuz.
- Öğün saatleriniz düzenli olsun. Uzun süre aç kalmak, ana öğünleri atlamak tatlıya olan isteğinizi arttırabilir. Günde 3 saatten uzun aç kalmayacağınız ve aralarda sağlıklı atıştırmalıklar tüketeceğiniz bir beslenme planı tatlıya olan isteğinizi ciddi anlamda azaltır.
- Günlük beslenmenizde basit karbonhidratların erine kompleks karbonhidratlar tüketin. Beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmekler, pirinç yerine bulgur, kinoa, karabuğday ve kuru baklagiller tercih edebilirsiniz.
- Lif oranı yüksek besinler sindirimi yavaşlatır ve kan şekerini düzenler. Keten tohumu, chia tohumu, fındık fıstık gibi kabuklu yemişler, frambuaz, çilek gibi meyveler, enginar, bezelye, havuç gibi sebzeler ve baklagillerdir. Günlük ortalama 25-35 g lif tüketmeliyiz.
- Kefir, yoğurt, turşu gibi probiyotik içeriği yüksek olan besinleri de günlük beslenme programına eklemek faydalı olacaktır.
- Ve bazı baharatlar tatlı ihtiyacı ile başa çıkmanıza yardımcı olacaktır. Bunların başında zencefil, zerdeçal ve tarçın geliyor. Ara öğünlerinizde bir porsiyon meyvenizin üzerine tarçın serperek kan şekeri regülasyonunu sağlayabilirsiniz.
Dyt. Dilan YAVUZ