Zerdeçal (Kurkumin)
KURKUMİN (Zerdeçal)
Zerdeçal, Çin ve Hindistan'da yaygın olarak yetiştirilen zencefil ailesine ait sarıçiçekli, büyük yapraklı ve yumrulu çok yıllık otsu bir bitkidir. Zerdeçal, polifenolik bir bitkidir ve acımsı bir tadı vardır. Anavatanı Güney Asya’dır. Diğer isimleri zerdeçöp, safran kökü, sarıboya, hint safranıdır.
Kurkumin, zerdeçal olarak bilinen Curcuma longa isimli bitkinin köklerinden elde edilen sarı renkli bir pigmenttir (Altern, 2001).
ORAC, vücudumuzda bulunan serbest radikaller olarak adlandırılan ve başta kanser olmak üzere pek çok hastalığa yol açan maddelerin yok edilmesi yani emilim değerini belirten ve besinler için kullanılan bir ölçektir. ORAC değerinin yüksek olması besinin daha fazla antioksidan olduğunu, kansere karşı koruyuculuğunu ve yaşlanmayı geciktirdiğini gösterir. Zerdeçal'da bu değer 44.776 olup antioksidan kapasitesi en yüksek baharatlar listesinde ilk sıralarda yer almaktadır.
Etken maddesi kurkumin olan zerdeçalın 3 gramında yaklaşık olarak 30 ila 90 mg kurkumin bulunur. Zerdeçal yetişkinler için; toz içeren kapsül, sıvı özü ve tentür şeklinde kullanılabilir. Zerdeçalın kurutulmuş toz haline getirilmiş kökü; günlük 1-3 gr kullanılabilir, standart bir toz (kurkumin);400-600 mg, günde 3 kez alınabilir. Sıvı özü günde 30 ila 90 damla; günlük olarak sabah 1 ölçek akşam 1 ölçek tüketilmesi tavsiye edilir(1 ölçek 5ml'dir.).
Kurkumin’in Sağlık Üzerine Çarpıcı Etkileri !
- Sistolik kan basıncının düşmesine yardımcı olur.
- İnflamatuar hastalıklar olan Sedef Hastalığı ve Romatoid artrit şiddetinde azalma sağlar.
- Mide asidi salgısını inhibe ederek mide ülserlerine yardımcı olur.
- Otoimmün diyabete karşı korur.
- D vitamini reseptörlerini aktive eder.
- Travmatik Beyin Hasarı (TBI) kaynaklı kognitif bozulukları önler.
- AChE (Asetilkolinesteraz) inhibitör etkisi ile Demanslı hayvan deneylerinde glutatyon seviyesini artırarak hafıza kaybını önler.
- Kan kortizol seviyelerini dengeler.
- İnsülin direnci ve obeziyeti önler
- Özellikle kolon kanseri ve Crohn hastalığı gibi bağırsak hastalıklarında yüksek konsantrasyonlara ulaşabildiğinden daha etkili olabileceği bildirilmiştir.
- Ve Kurkumin E vitamininden birkaç kat daha iyi bir radikal temizleyicisidir (antioksidan özellik).
Kurkumin üzerine son 30-40 yılda çok sayıda bilimsel çalışma yapılmış ve özellikle anti-inflamatuar ve anti-kanser etkileri üzerinde durulmuştur.
Araştırmalar Kurkuminoid takviyesinin (30 gün süreyle 1 g / gün) serum trigliserid konsantrasyonlarında önemli bir azalma sağladığını, ancak kan lipid profili parametreleri üzerine ve beden kütle indeksi ile vücut yağı üzerine etkisi olmadığını göstermiştir (Mohammadi ve ark., 2013).
Curcuma longa ekstresinin plazma glikozu ve insülin üzerine etkisinin araştırılması ile ilgili yapılan bir çalışmada; 14 sağlıklı gönüllü insan (7 erkek,7 kadın) üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Oral yoldan 6 g. Curcuma longa ekstresi belirli günlerde verilmiş ve belirli zaman aralıklarında insülin düzeyleri kontrol edilmiştir. Curcuma longa ekstresi verilen bu insan gruplarında tokluk insülin düzeylerinin artmış olduğu gözlemlenmiştir. Bunun sonucu olarak C.Longa ekstresinin insanlarda insülin salınımı üzerine olumlu etkilerinin olduğu bilimsel olarak açıklanmıştır (Wickenberg ve ark., 2010).
Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise Zerdeçalın, kan sulandırıcı ilaçlar [Warfarin (Komadin), Clopidogrel (Plavix), Aspirin] ve maddelerle birlikte kullanımı ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmesidir. Diyabet hastaları, safra taşı bulunan kişiler, safra kesesi ve böbrek hastalığı olan kişiler, bağışklık sistemi problemi yaşayan kişiler, gebe ve emziren kadınlar hekime danışmadan zerdeçal tüketmemelidir. Yine çocuklar için bilimsel olarak henüz belirlenmiş güvenilir bir miktar olmadığı için hekime danışılmadan çocuklara zerdeçal verilmemelidir. Ameliyat olacak hastalarda ise ameliyat tarihinden 2 hafta önce kadar zerdeçal tüketiminin sonlandırması önerilir.
Yapılan çalışmalar günde 8 grama kadar olan dozlarda bile bu polifenolün tolere edilebilir olduğu ve toksik olmadığı, yüksek dozlarda bile güvenli olduğu bildirilmiştir.
Kurkuminin sudaki çözünürlüğü sınırlı (< % 0.005) olup, hidrofobik yapısı nedeni ile biyoyararlanımı oldukça düşüktür. Kurkuminin biyoyararlılığını arttırmak için başka ajanlarla kombine edilmelidir. Yani Zerdeçal; zeytinyağı, karabiber ve pul biberle beraber tüketildiğinde emilimi çok daha yüksek olmaktadır. Taze zerdeçal serin ve kuru bir yerde birkaç hafta saklanabilir.
Kurkumin ile 65’den fazla klinik araştırma gerçekleştirilmiş olup halen 35 klinik araştırma da yürütülmektedir.
- Leung MH, Colangelo H, Kee TW. Encapsulation of curcumin in cationic micelles suppresses alkaline hydrolysis. Langmuir 2008; 24: 5672–5.
- Mythri RB, Veena J, Harish G, Rao BSS, Bharath MMS. Chronic dietary supplementation with turmeric protects against 1-methyl-4-phenyl-1,2,3,6-tetrahydropyridine-mediated neurotoxicity in vivo: implications for Parkinson’s disease. Br J Nutr 2011;106:63-72.
- Kumar A, Dogra S, Prakash A. Protective effect of curcumin (Curcuma longa), against aluminium toxicity:Possible behavioral and biochemical alterations in rats. Behav Brain Res 2009;205:384-390.
- (Änderung L, 2017).
- (Tauqeer & Anwarrul, 2009).
Diyetisyen Dilan YAVUZ
Diyetisyen Ayşenur FİŞEK