DÜNYA TÜRK KAHVESİ GÜNÜ!
05 ARALIK 2025
DÜNYA TÜRK KAHVESİ GÜNÜ!
Türk kahvesi, yüzyıllardır kültürümüzün en önemli parçalarından biri olarak kabul edilen, hazırlanışı ve sunum şekli ile diğer kahve çeşitlerinden ayrılan özel bir içecektir. Kendine özgü kavurma derecesi, ince çekimi ve cezvede pişirilmesi sayesinde yoğun aromalı bir kahve elde edilir. Geleneksel olarak köpüğü, kokusu ve tadıyla ritüel hâline gelen Türk kahvesi; hem sosyal yaşamda hem de beslenme alışkanlıklarımızda önemli bir yere sahiptir. (1).
TÜRK KAHVESİNİN BİLEŞENLERİ VE SAĞLIK FAYDALARI
Türk kahvesinin içeriğinde kafein, klorojenik asit başta olmak üzere çeşitli polifenoller, diterpenler, lipitler, amino asitler ve vitamin-mineral bileşenleri bulunur. Kahvede bulunan klorojenik asidin güçlü antioksidan kapasitesi sayesinde serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını azaltabileceği gösterilmştir. Aynı zamanda metabolik süreçler, glukoz toleransı, inflamasyon ve lipid profili üzerine olumlu etkiler sağlayabileceği belirtilmiştir. (2).
Kahve tüketimi ile kardiyovasküler hastalık riski arasındaki ilişki uzun yıllardır araştırılmaktadır. Orta düzeyde kahve tüketiminin kalp ritim bozuklukları, hipertansiyon ve inme riskini azaltabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur. Antioksidan bileşenler damar fonksiyonunu iyileştirirken, kahvenin endotel hücrelerini oksidatif stresten koruduğu da bildirilmektedir. (3).
Türk kahvesindeki polifenollerin antioksidan ve antiinflamatuvar özellikleri ayrıca tip 2 diyabet riskini azaltmada etkili olabilir. Yapılan araştırmalarda düzenli kahve tüketiminin insülin duyarlılığını artırabileceği, glukoz metabolizmasını iyileştirebileceği ve diyabet gelişimini geciktirebileceği gösterilmiştir. (4).
KAFEİN VE ETKİLERİ
Türk kahvesinin ayırt edici özelliklerinden biri kafein içeriğidir. Kafein merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı etki göstererek uyanıklığı artırır, bilişsel performansı destekler ve yorgunluk hissini azaltır. Bununla birlikte kafeinin aşırı tüketimi çarpıntı, uykusuzluk, anksiyete, mide hassasiyeti ve tansiyon yükselmesi gibi yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle günlük tüketim miktarı bireyin sağlık durumuna göre düzenlenmelidir. (5).
KAHVE TÜKETİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Kahvenin faydaları kadar dikkat edilmesi gereken bazı noktalar da vardır. Fazla kahve tüketimi kafein fazlalığına bağlı uykusuzluk, taşikardi, mide şikâyetleri gibi durumlara yol açabilir. Aynı zamanda kahve demir emilimini azaltabildiği için özellikle demir eksikliği riski bulunan bireylerde öğünlerle birlikte tüketilmemesi önerilir. Türk kahvesinin şeker ilavesiyle içilmesi kalori içeriğini artıracağından, metabolik hastalıklarda şekersiz veya az şekerli tercih edilmelidir.
TÜM BU BİLGİLER IŞIĞINDA GÜNLÜK TÜRK KAHVESİ TÜKETİMİ 2–3 FİNCANI GEÇMEMELİDİR. ÖZEL DURUM VE HASTALIKLARDA TÜKETİM MİKTARINA MUTLAKA DİKKAT EDİLMELİDİR. SAĞLIKLI BİR YAŞAM İÇİN KİŞİYE ÖZEL BESLENME PROGRAMLARINA TÜRK KAHVESİ GÜVENLE DAHİL EDİLEBİLİR.
UZMAN DİYETİSYEN AYŞENUR FİŞEK
DİYETİSYEN MELTEM TORTOP
KAYNAKLAR
- Farah, A. (2012). Coffee constituents. In: Coffee: Emerging Health Effects and Disease Prevention. Wiley-Blackwell.
- Naveed, M., et al. (2018). Chlorogenic acid (CGA): A pharmacological review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 58(17), 1–13.
- Grosso, G., et al. (2017). Coffee consumption and cardiovascular health: An umbrella review. Annual Review of Nutrition, 37, 131–156.
- Van Dam, R.M., Hu, F.B. (2005). Coffee consumption and risk of type 2 diabetes. JAMA, 294(1), 97–104.
- Nawrot, P., et al. (2003). Effects of caffeine on human health. Food Additives & Contaminants, 20(1), 1–30.